ساحت ارادی نفس در نظر غزالی
نویسندگان
چکیده
در مقاله پیش رو دیدگاه غزالی در خصوص ساحت ارادی نفس مورد بررسی قرار می گیرد. غزالی ساحت ارادی انسان را در دو سطح حیوانی و انسانی مورد توجّه قرار می دهد. به کارگیری تعابیری چون قوّه عامله، عقل عملی، قدرت، و اراده از سوی او در اطلاق به ساحت ارادی نفس انسانی مسئله مهم حیث معرفتی یا تحریکی داشتن عقل عملی را پیش می کشد که بررسی موضوع نشان دهنده اعتقاد غزالی به تعلّق عقل عملی به ساحت معرفتی و تأکید بر نقش تحریکی آن در انجام افعال است. اهمّیّتی که غزالی برای حضور عنصر آگاهی در افعال ارادی قائل است شکل گیری «فعل» به معنای واقعی را منوط به وجود اراده برخاسته از آگاهی قرار می دهد و این مسئله در بحثهای «معنای حقیقی فعل»، «نقش اختیار در ارزیابی اخلاقی افعال»، و «تبیین مفهوم اختیار» نشان داده می شود. چنانکه در بحث افعال اختیاری تأکید ویژهای که غزالی بر عنصر فهم یا ادراک عقلانی برای درک خیر بودن فعل و برانگیخته شدن اراده پس از آن دارد جلب نظر می کند.
منابع مشابه
تأثیرپذیری ساحت عقیدتی از ساحت های غیر عقیدتی با نظر به رابطه ی نفس و بدن از دید غزالی
یکی از مهمترین مسائلی که پیش روی معرفتشناسان قرار دارد این است که آیا دستیابی انسان به معرفتْ تنها از رهگذر قابلیتهای معرفتیاش میسر میشود یا حیثیتها و ابعاد گوناگون وجود انسان در ارتباطی وثیق با ساحت معرفتیاش، آن را از تأثیرات مثبت و منفی خود متأثر میسازند. این موضوع در مقالهی پیشِ رو با تکیه بر اندیشه و نظام معرفتشناسی امام محمد غزالی تحلیل و بررسی شده است. در این تحلیل، روابط گوناگون...
متن کاملغزالی و ابن عربی در ساحت فرهنگنویسی
«الاملاءفی اشکالات الاحیاء» رسالهای کمتر شناخته شده از محمد غزّالی است که وی در آن اصطلاحات عرفانی مندرج در کتاب«احیاءالعلوم» خود را استخراج نموده و توضیح داده است و به این ترتیب، فرهنگی از اصطلاحات عرفانی فراهم کرده است. ابن عربی هم با تألیف رساله «اصطلاحات الصّو فیه الوار ده فی الفتوحات المکّیه »پای در حوزه فرهنگنگاری نهاده است، زیرا رویکرد عمومی به کتاب بزرگ «الفتوحات المکیه » او را واد...
متن کاملمرگ ارادی (تسلط بر نفس)
چکیده: مرگ ارادی یا موت اختیاری، یا مرگ پیش از مرگ، اصطلاحاتی عرفانی است که صوفیه در تأویل آیات: «فَتُوبُوا إِلَی بَارِئِکُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ» و «وَالَّذینَ جاهَدوا فینا لَنَهدِیَنَّهُم سُبُلَنا» و یا احادیثی مانند: «مُوتُوا قَبلَ اَن تمُوتُوا» میآورند و آن را عبارت از تسلط بر نفس و خواستههای نفسانی میدانند، و طبق تعاریفی، آن را به موتهای ابیض، اسود، احمر و اخضر تقسیم میکنند، درعینحال راهکارهایی نیز برای رسیدن به این مهم...
متن کاملپی¬گیری اثرپذیری ساحت عقیدتی از ساحت¬های غیر عقیدتی با نظر به شاخص¬های فکری غزالی
این مقاله، با محور قرار دادن اندیشة غزالی، به منزلة یکی از بزرگترین متفکّرانی که به تأثیر و تأثّر متقابل میان ساحتهای نفسانی قائل است، مسئلة مهم تأثیر ساحتهای غیر عقیدتی بر ساحت عقیدتی را ـ که از مباحث مطرح در حوزة معرفت شناسی معاصر است ـ با توجّه به برخی از شاخصهای فکری او پیگیری میکند. این شاخصهای فکری عبارتاند از: اعتقاد غزالی به تأثیر غایات در چگونگی تعیّن یافتن ساحت عقیدتی، تأثیر احساس...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
فلسفه و کلام اسلامیناشر: دانشگاه تهران
ISSN 2008-9422
دوره 44
شماره 2 2011
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023